Helmuth Plessner: Ekscentrična pozicionalnost čovjeka
Suvremena filozofska antropologija, je pokušala da cjelokupnu tradiciju takvih pitanja sistematizira i postavi u jednoj filozofskoj disciplini – filozofskoj antropologiji. U takvom sistemu autori su nas podsjećali na specifičnost čovjeka u odnosu na ostale oblike života. Određenje čovjeka u kosmosu predstavlja glavnu tendenciju njihovih istraživanja, i oni su u tome sa različitih aspekata svojih filozofija i ustrajavali u odgovorima, pri tome služeći se naučnim dostignućima drugih pozitivnih znanosti.
Osnovna značajka čovjeka koju Plessner pocrtava kao bitnu razliku od svih drugih oblika života jeste njegova mogućnost zauzimanja ekscentrične pozicije. Uslov da centar pozicionalnosti ima distancu prema samom sebi, da razlikovan od samog sebe, omogući totaln refleksivnost životnog sistema, dat je bez smislenog udvostrčavanja jezgrea subjekta jedino u smislu pozicionalnosti.
Ovakva pozicionalnost omogućila je čovjeku zasnivanje jezika, govora, uspravan hod, instrumentalno odnošenje prema vlastitom tijelu, sagledavanja samoga sebe i opredmećivanje. Čovjek kao živa stvar, koja je postavljena u sredinu svoje egzistencije, pozanje ovu sredinu, doživljava je i zato seže preko nje. Čovjek je u centru svoga stajanja. Tako onda centar pozicionalnosti ima distancu prema samom sebi da razlikovan od sebe samoga, omogući totalnu refleksivnost životnog sistema. Čovjek zna sebe kao slobodnog i može da se opaža u tome da njegovo JA jeste utočište vlastite unutrašnjosti, iz kojeg je čovjek u mogućnosti da doživljava vlastito doživljavanje.
Za razliku od životinjske – centrične forme pozicioniranja, čovjekova ekscentrična pozicija čovjeku omogućava da otkrije logos, racionalnost, vladanje svojim tijelom, prirodom,tehnikom, naukom i industrijom. Čovjek se na taj način pojavljuje kao ishodište svojih vlastitih akcija, unutar jezičkih interakcija u ophođenju sa drugim ljudima koje mu omogućavaju kulturnu djelatnost, promišljanje duha i slobode. Čovjek… (zahvaljujući svojoj ekscentričnoj poziciji, i znanjima stečenim iz takve jedne pozicije)… stidi se svoje ogoljenosti i zato mora da živi zaobilazno preko umjetnih stvari.
Autor: Senad Arnaut
Upute na tekst:
Helmuth Plessner, Stupnjevi organskog i čovjek: Uvod u filozofsku antropologiju.
Hotimir Burger, Filozofska antropologija.
Kad ste već ovdje, pročitajte i ovo:
Donatori Magazina Dunjalučar mogu biti svi koji su zadovoljni našim radom, i žele podstaknuti naš trud. S obzirom na to da je Dunjalučar neprofitna organizacija, rad na magazinu je volonterski, ali smo se odlučili da vam omogućimo da nam pomognete u daljem radu i razvoju mjesečnom uplatom odabirom jedne od ponuđenih opcija
Dobrovoljne uplate na račun Magazina možete uplaćivati putem platforme Patreon, koja predstavlja legitiman način finansiranja nečijeg rada. Prije same uplate neophodno je izvršiti registraciju na platformi Patreon, a uplaćivati možete putem kartice ili putem paypal računa. Registraciju i svoje uplate možete izvršiti putem sljedećeg linka:
Dunjalučar 